ANKSİYETE (KAYGI) BOZUKLULARI
İki uçlu bozukluk (bipolar bozukluk, eski adıyla manik-depresif hastalık) iki ayrı hastalık dönemleriyle karakterize bir ruhsal bozukluktur. Bu hastalık dönemlerinden bir tanesinde taşkınlık (mani), diğerinde ise çökkünlük (depresyon) bulunmaktadır. Bipolar bozukluk teşhis edilebilmesi oldukça zor bir duygu durum bozukluğudur ve farklı kişilerde farklı özellikler gösterebilir. Bazı kişiler maniye ya da depresyona daha yatkın olurken bazı kişilerde belirtiler iki uç duygu durumu arasında gidip gelme şeklinde olabilir. Bipolar bozukluk kişilerin enerji seviyelerindeki ani yükselmeyle gerçekçi olmayan düşüncelere, fevri ve dikkatsiz davranışlara neden olabilir.
BİPOLAR BOZUKLUK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalığın iki birbirine zıt evresi vardır:
1) Mani veya Hipomani
• Yersiz/aşırı neşe hali, ya da öfke/sinirlilik/agresyon,
• Aşırı konuşma, konudan konuya atlama,
• Düşüncelerde hızlanma,
• Abartılı özsaygı,
• Alışılmışın dışında enerji, daha az uyku ihtiyacı,
• İmpulsivite, düşüncesizce doyuma ulaşma isteği, (alışveriş çılgınlığı, ani seyahatler, aşırı ve bazen rastgele seks, yüksek riskli iş yatırımları, hızlı araba kullanma)
2) Bipolar Depresyon Belirtileri Nelerdir?
• Ümitsiz, üzgün ve hissetme
• Huzursuzluk
• Zevk alamama
• Şiddetli enerji kaybı, durgunluk
• Fiziksel ve mental yetilerde ağırlaşma
• Karar vermekte ve odaklanmakta güçlük
• İştah ve kilo değişiklikleri
• Uyku problemleri
• Odaklanmakta güçlük, hafıza problemleri
• Tedaviye cevap vermeyen fiziksel ağrılar, sindirim sorunları
• Suçluluk, değersizlik düşünceleri
• Ölüm, intihar düşünceleri.
Mani: Bipolar bozukluğun mani fazı yüksek enerji seviyesi, yeni fikirler, coşkulu bir ruh durumu gibi özelliklerle kendisini gösterir. Mani nöbetleri yaşayan kişiler genellikle hızlı konuşurlar, uykuya daha az ihtiyaç duyarlar ve hiperaktiftirler. Tüm gücün kendilerinde olduğu, yenilmez oldukları gibi gerçeklikten kopuk düşüncelere sahiptirler
Bipolar Depresyon Belirtileri: Geçmişte bipolar bozukluğun depresyon evresi sıklıkla standart depresyon olarak düşünülürdü ancak zaman içinde yapılan araştırmalar özellikle etkili tedavi yöntemleri bakımından arada büyük farklar olabileceğini ortaya koyuyor. Örneğin bipolar depresyon dönemindeki kişilerde antidepresanlar genellikle etkili olmaz. Hatta depresyon tedavisinde kullanılan antidepresanlarınbipolar bozukluklarda kullanımının mani ve hipomani nöbetlerini arttırarak duygu durumunda şiddetli değişimlere yol açabilme riski taşıdığı görülmüştür.
Bipolar Bozuklukların Kapsamlı Tedavisinde Uygulanan Yöntemler Nelerdir?
İlaç Kullanımı: Bipolar bozukluklarda ilaç kullanımı gereklidir. Tedavide genellikle Lityum gibi duygu durum sabitleyiciler tercih edilir. Bazı Antipsikotikler ve Benzodiazepinler de duygu durumundaki ani değişimlerin önüne geçebilmek için kullanılabilir. Doktorunuzun önerdiği, duygu durumundaki ani değişimleri stabilize etmek için kullanılan ilaçlar bu iniş ve çıkışların kontrol altında tutulabilmesi için son derece önemlidir.
Psikoterapi: Bipolar bozukluklarda ilaç kullanımının yanında hasta için uygun olan terapi yöntemlerinin de uygulanması hastalığın neden olduğu değişimlerle başa çıkabilmek için gereklidir. Alanında uzman bir psikoterapist ile görüşerek sizi rahatsız eden duygularla nasıl başa çıkabileceğinizi ve duygu durumunuzu kontrol altına alabilmeniz için gereken yöntemleri öğrenebilirsiniz.
Eğitim: Semptomlarla başa çıkabilmek ve ileride oluşabilecek komplikasyonları önleyebilmek için bipolar bozukluklar ile ilgili bilgi dağarcığına sahip olmak oldukça önemlidir. Böylece karşılaşabileceğiniz problemleri ön görebilir, olası başarısızlıkları önceden önleyebilirsiniz.
Yaşam Biçimi Değişiklikleri: Yaşam biçiminizi düzenleyerek hastalığın semptomlarını ve duygu durumunuzda yarattığı değişimleri minimumda tutabilirsiniz. Düzenli bir uyku alışkanlığı, alkol ve uyuşturucudan uzak durmak, düzenli spor, stres seviyenizi azaltacak etkinlikler ve gün ışığından olabildiğince faydalanarak rahatsızlığın etkilerini kontrol altına alabilirsiniz.
